ماهی کیلکا
یکی از مهم ترین انواع ماهی های اختصاصی دریای مازندران می باشد. ماهی کیلکا با جثه بسیار کوچک (به طول متوسط 7 تا 10 سانتیمتر و وزن 7 تا 10 گرم) سرشار از پروتئین، ویتامین و کلسیم می باشد. تاکنون سه گونه ماهی کیلکا در دریای خزر گزارش شده است:
- ماهی کیلکا انچووی
- ماهی کیلکا چشم درشت
- ماهی کیلکا معمولی
کنسرو ماهی های استخوان دار مانند کیلکا منابع عالی کلسیم و فسفر هستند، زیرا این گونه ماهی ها همراه استخوان کنسرو شده صرف می شوند. چربی ماهی منبع ویتامین A و D بوده و قبل از به وجود آمدن مولتی ویتامین به کودکان تجویز می شد.
ماهی های کیلکا در طول روز به صورت گله متراکم یافت می شوند و با تاریک شدن هوا پراکنده می گردند. ماهی کیلکا علی رغم جثه ی کوچک خود، از نظر ارزش و ترکیب مواد غذایی در ردیف مابقی ماهی ها و حتی در بعضی از موارد نسبت به گوشت قرمز دارای مزیت و برتری بیشتری می باشد.
ترکیب ماهی کیلکا
همانند سایر ماهی ها از آب، پروتئین، چربی و مواد معدنی تشکیل شده که به صورت مختصر توضیح داده می شود:
- آب: در ترکیب کیلکا میزان آب حدود 75- 73 درصد وزن ماهی را تشکیل می دهد.
- پروتئین: از نقطه نظر ارزش غذایی، پروتئین عمده ترین قسمت بافت های ماهی می باشد. ضریب جذب پروتئین ماهی در بدن انسان بالا و برابر 96 درصد می باشد.
- چربی: نوسان چربی در گونه و فصول مختلف سال به مراتب بیشتر از سایر مواد تشکیل دهنده ی ماهی های دیگر می باشد و درصد آن در ماهی کیلکا 2/8 است. هضم چربی ماهی کیلکا سریع و از نظر اسیدهای چرب غیراشباع غنی می باشد.
- ویتامین ها: ماهی کیلکا منبع عمده ای از ویتامین های مورد نیاز انسان را در بردارد و سرشار از ویتامین های A ، B ، E ، D و K می باشد.
ویژگی ها
- درازای آن بین ۱۰ تا ۱۳ و حداکثر ۱۵ سانتی متر است.
- میانگین طول عمر آن ۵ سال است.
- در عمق ۶ تا ۳۰ متری آب زندگی می کند.
- چربی آن حدود ٪۱۲ ورن بدنش است.
- قاعده باله مخرجی بزرگتر از قاعده باله پشتی است.
- دارای کیل شکمی فلس دار است.
- برای محافظت از خود به صورت آرایش ماهی بزرگ قرار می گیرد.
- دو استخوان فک فوقانی دارند.
- تعداد خارهای آبششی آنها ۵۰ تا ۶۰ عدد است.
- فاقد پلک سوم است.
- دو شعاع آخری باله پشتی آنها بزرگتر از بقیه شعاع ها است.
- فلس های آن دایره ای هستند.